WSPOMAGANIE ROZOWJU DZIECKA – wskazówki dla rodziców
ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE STYMULUJĄCE ROZWÓJ MOWY DZIECKA
ĆWICZENIA SŁUCHOWE
Stanowią bardzo ważną grupę ćwiczeń logopedycznych, ponieważ często opóźnienia czy zaburzenia rozwoju mowy pojawiają się na skutek opóźnień rozwoju słuchu fonematycznego (tzw. słuchu mownego). Stymulując funkcje słuchowe przyczyniamy się do rozwoju mowy dziecka.
ĆWICZENIA SŁUCHOWE DLA DZIECI STARSZYCH
- Wyróżnianie wyrazów w zdaniu. (stawiamy tyle klocków, rysujemy tyle kółeczek, klaszczemy tyle razy ile słów słyszy dziecko w wypowiadanym zdaniu).
- Wydzielanie sylab w wyrazach poprzez wystukiwanie sylab, wyklaskiwanie, badanie ile razy opadnie żuchwa (na ręce) przy wybrzmiewanie sylab.
- Nazywanie obrazków – dziecko kończy wyraz po pierwszej sylabie wypowiedzianej przez logopedę, nauczyciela, rodzica, a potem odwrotnie – dziecko zaczyna.
- Dzielenie na sylaby imion dzieci (na początku łatwych).
- Wyszukiwanie imion dwu i trzysylabowych.
- Wyszukiwanie słów z podaną przez nla sylabą.
- Rozpoznawanie określonej sylaby w rozsypance sylabowej, np. ba, pa, ta, da, la, ra.
- Wyszukiwanie imion rozpoczynających się od samogłoski, następnie od podanej spółgłoski.
- Wydzielanie spółgłosek nagłosowych przez przedłużanie nagłosu, np. ssssamolot, szszszafa.
Przy pomocy ilustracji – wyszukiwanie przedmiotów, których nazwy rozpoczynają sią na daną głoskę. - Wydzielanie spółgłoski wygłosowej.
- Dzielenie na głoski łatwych a następnie coraz trudniejszych słów.
- Ćwiczenia z paronimami: bułka – półka, domek –Tomek, koza – kosa itp.
Rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowe - Zabawy słowami
Bawiła się Malwinka słowami,
Mówiła tak: rak – nieborak
– poducha kłamczucha,
– stół – wół,
– taczki – paczki,
– jeże – kołnierze
– dziewczyny – maliny
– chłopaki – wiatraki…
Gdy te słowa wymawiała,
Cały czas się śmiała.
Pomyśl i ty.
Wymyśl rymujące się słowa
I zabawa gotowa.
O, na przykład tak:
– rak – mak,
– las – pas,
– burza – kałuża… - Zabawy wyrazami
Dziecko mówi jakiś wyraz – Rodzic szuka rymu i odwrotnie
Jaką głoskę słyszysz na końcu rymujących się wyrazów?
Podziel wyrazy na sylaby
Wykonaj ilustrację do rymujących się słów…. - Ćwiczenia warg i języka:
http://przedszkole255.pl/p255/szumimy/
http://przedszkole255.pl/p255/slodkie-dzieci/
http://przedszkole255.pl/p255/polka-z-sz/
http://przedszkole255.pl/p255/krawcowa-szpilka/
http://przedszkole255.pl/p255/czapka/
Rozwijanie umiejętności społecznych
- Często rozmawiajcie ze swoimi dziećmi o wszystkim, co Was otacza, co robicie,
co myślicie, co czujecie - Dawajcie dzieciom przykład właściwego postepowania i zachowania się,
ponieważ dzieci najwięcej uczą się od Was - Bawcie się z dziećmi w odgrywanie różnych ról, które dadzą szansęna zrozumienie
różnych sytuacji i zachowań - Czytajcie dzieciom książki i opowiadania, które pozwolą zrozumieć różne życiowe sytuacje,
nauczą formułować wnioski i ocenę postępowania bohaterów - Pamiętajcie o każdorazowym omawianiu postępowania i zachowania bohaterów
- Przydzielajcie dzieciom obowiązki, które nauczą je odpowiedzialności
za podejmowane działania.
Rozwijanie dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych
- Omawiajcie z dzieckiem znaczenia słów: „bezpieczny, bezpieczeństwo”
- Rozmawiajcie ze swoimi dziećmi na temat zagrożeń płynących z otoczenia
- Wskażcie dzieciom instytucje i osoby niosące pomoc w sytuacjach kryzysowych i trudnych,
nauczcie dzieci alarmowego nr telefonu 112 - Chodząc z dziećmi na spacery, swoim przykładem pokazujcie, jak bezpiecznie
poruszać się po drogach - Omawiajcie wygląd i znaczenie znaków drogowych
- Organizujcie dzieciom wycieczki środkami transportu publicznego, aby wiedziały,
jak właściwie się w nich zachowywać - Rozmawiajcie z dziećmi na temat szkodliwego działania leków niewłaściwie zażywanych
- Pokazujcie, tłumaczcie dzieciom, do czego służą środki chemiczne i jak właściwie je stosować
- Ustalcie zasady bezpiecznej zabawy w czasie wolnym i ich przestrzegajcie
- Nauczcie dzieci jak mają zachować się w sytuacji zagrożenia (gdy ktoś obcy zachęca je
do wzięcia czegoś): stanowczo POWIEDZ NIE, ODEJDŹ, SZUKAJ POMOCY
u konkretnej osoby.
Rozwijanie czynności intelektualnych, potrzebnych
w poznawaniu i rozumieniu siebie oraz swojego otoczenia
- Wspólnie rozwiązujcie i układajcie zagadki słowne
- Wspólnie układajcie historyjki obrazkowe wskazując związki przyczynowo-skutkowe;
nadawajcie tytuły poszczególnym obrazkom i całej historyjce. - Podczas zabawy lub prac porządkowych stwarzajcie sytuacje pozwalające dziecku na:
– układanie przedmiotów wg wielkości (od największego lub od najmniejszego)
– tworzenie zbiorów opierając się na pojęciach ogólnych (pojazdy, owoce, zwierzęta, itp.)
oraz dzielenie zbiorów na podzbiory wg różnych cech elementów (np. klocki różnych rodzajów) - Sprawdźcie, czy Wasze dziecko:
– rozpoznaje i nazywa przedmioty wykorzystywane w pracy przez ludzi różnych zawodów
(lekarza, listonosza, itp.) oraz potrafi powiedzieć, do czego one służą
– dostrzega i opisuje cechy przedmiotów, wskazuje na różnice i podobieństwa między
przedmiotami
– grupuje przedmioty wg ich przeznaczenia (np. do jedzenia, do mycia) - Podczas rozmów z dzieckiem z wróccie uwagę, czy:
– potrafi przewidzieć skutki określonych zachowań na podstawie posiadanej wiedzy
i doświadczeń; wie, jakie zmiany są nieodwracalne i próbuje ich unikać
– opowiada o przygodach wskazując przyczyny i skutki wydarzeń
– przewiduje fakty, które jego zdaniem mogą zaistnieć (np. układa zakończenie opowiadania) - Zadawajcie dziecku pytania dotyczące planowania czynności (np. co trzeba przygotować
do zrobienia kanapek) i zaobserwujcie, czy dostrzega związek pomiędzy wykonywaniem
czynności, a jej efektem (np. uzyskanie barw pochodnych z podstawowych kolorów farb).
Rozwijanie mowy
- Zachęcajcie dziecko do naśladowania odgłosów otoczenia.
- Łączcie nazywanie z konkretnym obiektem, a więc z obrazkami czy widzianymi
przez dziecko przedmiotem, osobą, zjawiskiem. - Komentujcie aktualne wydarzenia z najbliższego otoczenia w czasie ich trwania.
- Organizujcie wspólne „zabawy buzią”: dmuchanie baniek mydlanych, nadmuchiwanie
gumowych zabawek, gwizdanie, nadymanie policzków. - Zwróćcie uwagę na ćwiczenia dłoni – zręczność rąk ma związek ze sprawnym
artykułowaniem i mówieniem. - Starajcie się nie wyręczać dziecka w wypowiadaniu życzeń i opowiadaniu wrażeń,
nie przerywajmy jego wypowiedzi; - Odpowiadajcie na pytania dzieci;
- Gdy dziecko mów po swojemu, powtarzajcie po nim tę samą treść
w poprawionej gramatycznie formie. - Opowiadając dziecku bajkę czy interpretując scenkę przedstawioną na obrazku,
starajcie się mówić zdaniami złożonymi. - Nie upraszczajcie mowy, gdyż to nie wpływa stymulująco na jej rozwój.
- Jeżeli dziecko jest pod opieką logopedy – nie ignorujcie jego zaleceń
i wykonuj ćwiczenia w domu.
Rozwijanie umiejętności przygotowujących do czytania i pisania
Warto w szczególności:
- Zwracać uwagę na poprawną wymowę
- Budzić ciekawość i zainteresowanie dziecka książką (wspólnie je oglądajcie,
rozmawiajcie na temat treści i ilustracji, czytajcie) - Bawcie się z dziećmi słowem (układanie rymów, rymowanek, rozwiązywanie
i układanie zagadek, wymyślanie zakończenia bajek, zachęcanie do układania
własnych bajek i wierszy) - Uczyć słuchania (wykorzystujcie bajki, wiersze, opowiadania)
- Oglądać i porównywać ilustracje, historyjki obrazkowe, fotografie
- Grać z dziećmi w gry typu „memory”, układanki, konstruować budowle
- Wspólnie dokonywać podziału wyrazów na sylaby mama ma-ma.
- Wydzielać (z dziećmi starszymi) pierwszą i ostatnią głoskę w wyrazie
- Utrwalać znajomość schematu ciała i jego stronności: prawa-lewa
- Ćwiczyć orientację przestrzenną i kierunkową: prawo-lewo, góra-dół, w, na,
pod, za, przed, między, obok. - Ćwiczyć orientację na kartce papieru: góra-dół, prawa-lewa.
- Pomagajmy dziecku nawlekać koraliki, budować wieże z klocków,
tworzyć świat z plasteliny lub modeliny. - Kreślić linie z zachowaniem kierunku ruchu:
linii pionowych: od góry ku dołowi linii poziomych: od lewej do prawej - Ćwiczyć u dziecka prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego
- Ćwiczyć sprawność dłoni poprzez:
– odwzorowywanie szlaczków i wzorków
– kalkowanie (klaka techniczna, miękki ołówek)
– malowanie, również palcami
– wydzieranie palcami i wycinanie nożyczkami, naklejanie
– rysowanie, kolorowanie
– nawlekanie koralików, guzików
– modelowanie z gliny, plasteliny
– udział dziecka w czynnościach domowych.
Wspieranie rozwoju ruchowego
i kształtowanie zdrowego stylu życia
Spontaniczne działania ruchowe rozwijają motorykę małą i dużą dziecka, mają wpływ na dojrzewanie jego układu nerwowego. Aktywność fizyczna wzmacnia układ mięśniowy, pobudza funkcje fizjologiczne, takie, jak: oddychanie, krążenie, przemianę materii, rozwija wyobraźnię i pamięć ruchową. W czasie zajęć ruchowych dziecko rozwija także cechy charakteru, takie, jak: odwaga i samodzielność.
- Zaobserwujcie, czy Wasze dziecko:
– dba świadomie o zdrowie: zna znaczenie ruchu na świeżym powietrzu, obserwuje
zmiany zachowania w swoim organizmie pod wpływem ruchu, np. pocenie się.
– dba o bezpieczeństwo własne oraz innych
– zna i stara się przestrzegać zasad zdrowego odżywiania się, uczestniczy
w przygotowywaniu wybranych potraw.
– rozróżnia stan chorób od stanu zdrowia, zgłasza objawy złego samopoczucia,
rozumie konieczność przyjmowania leków i poddawania się nieprzyjemnym zabiegom.
– wie, że dbałość o żeby jest niezbędna dla zdrowia i estetycznego wyglądu.
– orientuje się, w jakich sytuacjach potrzebna jest szybka pomoc lekarska. - Podejmujcie z dzieckiem różnego rodzaju aktywność fizyczną.
- Pozwólcie dziecku samodzielnie organizować zabawy ruchowe na świeżym powietrzu
z użyciem dostępnego sprzętu sportowego. - Sprawdźcie, czy:
– kontroluje utrzymanie prawidłowej postawy ciała w czasie stania, siedzenia, chodzenia i biegania
– porusza się sprawnie, zachowuje równowagę w ruchu i w pozycjach statycznych - W zabawie zaobserwujcie czy:
– sprawnie porusza się na czworakach w różnych kierunkach
– rzuca, chwyta i toczy przybory oburącz, lewą i prawą ręką oraz przeskakuje przeszkody
i skacze obunóż - Organizujcie zajęcia ruchowe i gry zespołowe wg ustalonych zasad, instrukcji słownych
oraz pokazu; włączcie w zabawy element współzawodnictwa.
Kształtowanie czynności samoobsługowych,
nawyków higienicznych i kulturalnych
By ułatwić nabywanie powyższych umiejętności warto dziecku:
- Przypominać o myciu rąk po wyjściu z toalety, po zabawie oraz przed każdym posiłkiem.
- Przypominać o myciu zębów po każdym posiłku oraz wdrażać do poprawnego mycia zębów.
- Przypominać o sprzątaniu po sobie po każdym posiłku oraz po zakończonej zabawie.
- Zachęcać do samodzielnego ubierania się i rozbierania.
- Zachęcać do pomagania przy pracach domowych.